Türk Kadınına Seçme ve Seçilme Hakkı Verilmesinin Yıldönümü
Fethiye Belediyesi Başkan Vekili Melek Gözde Gürsoy Hoşafçı, 5 Aralık Türk kadınına milletvekili seçme ve seçilme hakkının verildiği gün olması nedeniyle basın açıklaması yaptı. Fethiye Belediyesi merkez binasında yapılan basın açıklamasına, Fethiye Belediyesi Meclis Üyeleri, Mürüvvet Başıhoş, Ayşe Devrim Öztürk, Ayşe Çiftci ve Muhammet Kökten de katıldı.
Editör: Şehri Söz
04 Aralık 2020 - 21:49
Fethiye Belediyesi Başkan Vekili Melek Gözde Gürsoy Hoşafçı, 5 Aralık Türk kadınına milletvekili seçme ve seçilme hakkının verildiği gün olması nedeniyle basın açıklaması yaptı. Fethiye Belediyesi merkez binasında yapılan basın açıklamasına, Fethiye Belediyesi Meclis Üyeleri, Mürüvvet Başıhoş, Ayşe Devrim Öztürk, Ayşe Çiftci ve Muhammet Kökten de katıldı.
Başkan Vekili Gözde Hoşafcı yaptığı açıklamada şunları söyledi; “Bugün 5 Aralık Türk kadınına milletvekili seçme ve seçilme hakkının verildiği gün. Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk 1923'te henüz Cumhuriyet dahi ilan edilmeden “Bizim sosyal toplumumuzun başarısızlığının sebebi, kadınlarımıza karşı gösterdiğimiz ilgisizlikten ileri gelmektedir. Yaşamak demek faaliyet demektir. Bundan dolayı bir sosyal toplumun, bir organı faaliyette bulunurken, diğer bir organı işlemezse, o sosyal toplum felçlidir” diyerek kadına verdiği önemi göstermiştir.”
Açıklamasında Cumhuriyet’in kuruluş yıllarından günümüze kadar kadının siyasi hayattaki yerinden bahseden Gözde Hoşafcı, “Bildiğimiz üzere ülkemizde kadınlar siyasal haklarını ilk kez 1930 yılındaki belediye seçimlerinde kullandılar. 3 Nisan 1930’da Belediye Kanunu'nun kabul edilmesiyle tanınan hak sayesinde, yine aynı yıl yapılan seçimler sonucunda ülke genelinde şehir meclislerine toplam 7 kadın girebilmiş ve Artvin ili Yusufeli ilçesine bağlı Kılıçkaya beldesinde belediye başkanı olarak da Sadiye Hanım seçilerek ilk kadın belediye başkanı unvanını almıştır. Akabinde 26 Ekim 1933 tarihinde kadınlara köy muhtarlığına ve heyetlerine seçilme hakkı tanındı. Aynı yıl yapılan seçimlerde Aydın'ın Çine ilçesi Karpuzlu Mahallesi’nde seçimi kazanan Gül Esin, Türkiye'nin ilk kadın muhtarı olmuştur” dedi.
“Kadınlar Halk Fırkası kurulma girişimine engel olan Anayasa ve Seçim Kanunu’nun değiştirilmesi ile ilgili önerisi, 5 Aralık 1934 yılında Başbakan İsmet İnönü ve 191 milletvekilinin imzası ile meclise sunulmuştur. Yapılan oylamada, 317 üyeli mecliste, oylamaya katılan 258 milletvekilinin tamamının oyuyla değişiklik önerisi kabul edilmiştir. Böylelikle her kadına 22 yaşında seçme, 30 yaşında seçilme hakkı verilmiştir.” şeklinde konuşan Fethiye Belediyesi Başkan Vekili Melek Gözde Gürsoy Hoşafçı, “Türk Kadını Dünya Kadınlarından önce bu hakkı elde emiştir. ”dedi.
Gözde Hoşafcı, “5 Aralık 1934 günü dünyada ise durum; kadınların yasal olarak milletvekili seçme ve seçilme hakkına sahip olduğu ülke sayısı 28, bu hakkın kullanıldığı ülke sayısı 17’ydi. Kadınlar seçme/seçilme hakkına Fransa’da 1944, İtalya’da 1945, Yunanistan’da 1952, Belçika’da 1960 ve İsviçre’de 1971 yılında kavuşmuşlardır.”
Mustafa Kemal Atatürk, seçme ve seçilme hakkını kadınların kazanmasından duyduğu memnuniyeti; “Bu karar, Türk kadınına sosyal ve siyasi hayatta bütün milletlerin üstünde yer vermiştir. Çarşaf içinde, peçe altında ve kafes arkasındaki Türk kadınını artık tarihlerde aramak lazım gelecektir. Siyasi hayatta belediye seçimlerinde tecrübesini kazanan Türk kadını, bu sefer de milletvekili seçme ve seçilme suretiyle haklarının en büyüğünü elde etmiş bulunuyor. Medeni memleketlerin birçoğunda kadından esirgenen bu hak, bugün Türk kadınının elindedir ve onu salahiyet ve liyakatle kullanacaktır.” sözleri ile belirtmiştir.
5 Aralık 1934’ten 24 Haziran 2018’e bakarsak; 24 Haziran 2018 Genel Seçimlerinde toplam 600 milletvekilinden sadece 103 kadın milletvekili seçilebilmiştir. Yani 1934 yılında % 4.6 olan oran 2018 yılında ancak % 17.1' e kadar yükselebilmiştir.”şeklinde konuşmasını sürdüren Fethiye Belediyesi Başkan Vekili Melek Gözde Gürsoy Hoşafçı, “Dünyada, siyasal kararlara katılımda, cinsiyet eşitliğinin insan hakları ve demokrasi normu olduğunun kabul edilmeye başlanması 19. yüzyılın sonunda gelişen kadın hakları hareketinin yarattığı ivme ile gerçekleşmiştir. Batı ülkelerinde uzun ve çileli mücadele sonucu elde edilen haklar Türkiye'de pek çok ülkeden önce ve kısa sürede kazanılmıştır. Mustafa Kemal'in kadın siyasal hakları konusundaki yaklaşımı ve süreci yönetmesi bunda en büyük etmendir.Kurtuluş savaşında cinsiyet gözetmeksizin topyekün savaşan bir ulus artık toplumsal, ekonomik ve nihayetinde siyasi kuruluş için de birlikte mücadele verecekti. Mustafa Kemal'in 1934 yılında attığı cesur ve kararlı adımlar sayesinde dünya kadınlarından çok daha önce hakkımız olan siyasal kazanımlarımıza kavuştuğumuzun bilincinde olarak aynı kararlı adımlarla yürümeliyiz.
Kadının siyasal ve yönetsel alanda nitelikli niceliğinin arttığı nice 5 Aralıklar dilerim.” ifadelerini kullandı.
Başkan Vekili Gözde Hoşafcı yaptığı açıklamada şunları söyledi; “Bugün 5 Aralık Türk kadınına milletvekili seçme ve seçilme hakkının verildiği gün. Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk 1923'te henüz Cumhuriyet dahi ilan edilmeden “Bizim sosyal toplumumuzun başarısızlığının sebebi, kadınlarımıza karşı gösterdiğimiz ilgisizlikten ileri gelmektedir. Yaşamak demek faaliyet demektir. Bundan dolayı bir sosyal toplumun, bir organı faaliyette bulunurken, diğer bir organı işlemezse, o sosyal toplum felçlidir” diyerek kadına verdiği önemi göstermiştir.”
Açıklamasında Cumhuriyet’in kuruluş yıllarından günümüze kadar kadının siyasi hayattaki yerinden bahseden Gözde Hoşafcı, “Bildiğimiz üzere ülkemizde kadınlar siyasal haklarını ilk kez 1930 yılındaki belediye seçimlerinde kullandılar. 3 Nisan 1930’da Belediye Kanunu'nun kabul edilmesiyle tanınan hak sayesinde, yine aynı yıl yapılan seçimler sonucunda ülke genelinde şehir meclislerine toplam 7 kadın girebilmiş ve Artvin ili Yusufeli ilçesine bağlı Kılıçkaya beldesinde belediye başkanı olarak da Sadiye Hanım seçilerek ilk kadın belediye başkanı unvanını almıştır. Akabinde 26 Ekim 1933 tarihinde kadınlara köy muhtarlığına ve heyetlerine seçilme hakkı tanındı. Aynı yıl yapılan seçimlerde Aydın'ın Çine ilçesi Karpuzlu Mahallesi’nde seçimi kazanan Gül Esin, Türkiye'nin ilk kadın muhtarı olmuştur” dedi.
“Kadınlar Halk Fırkası kurulma girişimine engel olan Anayasa ve Seçim Kanunu’nun değiştirilmesi ile ilgili önerisi, 5 Aralık 1934 yılında Başbakan İsmet İnönü ve 191 milletvekilinin imzası ile meclise sunulmuştur. Yapılan oylamada, 317 üyeli mecliste, oylamaya katılan 258 milletvekilinin tamamının oyuyla değişiklik önerisi kabul edilmiştir. Böylelikle her kadına 22 yaşında seçme, 30 yaşında seçilme hakkı verilmiştir.” şeklinde konuşan Fethiye Belediyesi Başkan Vekili Melek Gözde Gürsoy Hoşafçı, “Türk Kadını Dünya Kadınlarından önce bu hakkı elde emiştir. ”dedi.
Gözde Hoşafcı, “5 Aralık 1934 günü dünyada ise durum; kadınların yasal olarak milletvekili seçme ve seçilme hakkına sahip olduğu ülke sayısı 28, bu hakkın kullanıldığı ülke sayısı 17’ydi. Kadınlar seçme/seçilme hakkına Fransa’da 1944, İtalya’da 1945, Yunanistan’da 1952, Belçika’da 1960 ve İsviçre’de 1971 yılında kavuşmuşlardır.”
Mustafa Kemal Atatürk, seçme ve seçilme hakkını kadınların kazanmasından duyduğu memnuniyeti; “Bu karar, Türk kadınına sosyal ve siyasi hayatta bütün milletlerin üstünde yer vermiştir. Çarşaf içinde, peçe altında ve kafes arkasındaki Türk kadınını artık tarihlerde aramak lazım gelecektir. Siyasi hayatta belediye seçimlerinde tecrübesini kazanan Türk kadını, bu sefer de milletvekili seçme ve seçilme suretiyle haklarının en büyüğünü elde etmiş bulunuyor. Medeni memleketlerin birçoğunda kadından esirgenen bu hak, bugün Türk kadınının elindedir ve onu salahiyet ve liyakatle kullanacaktır.” sözleri ile belirtmiştir.
5 Aralık 1934’ten 24 Haziran 2018’e bakarsak; 24 Haziran 2018 Genel Seçimlerinde toplam 600 milletvekilinden sadece 103 kadın milletvekili seçilebilmiştir. Yani 1934 yılında % 4.6 olan oran 2018 yılında ancak % 17.1' e kadar yükselebilmiştir.”şeklinde konuşmasını sürdüren Fethiye Belediyesi Başkan Vekili Melek Gözde Gürsoy Hoşafçı, “Dünyada, siyasal kararlara katılımda, cinsiyet eşitliğinin insan hakları ve demokrasi normu olduğunun kabul edilmeye başlanması 19. yüzyılın sonunda gelişen kadın hakları hareketinin yarattığı ivme ile gerçekleşmiştir. Batı ülkelerinde uzun ve çileli mücadele sonucu elde edilen haklar Türkiye'de pek çok ülkeden önce ve kısa sürede kazanılmıştır. Mustafa Kemal'in kadın siyasal hakları konusundaki yaklaşımı ve süreci yönetmesi bunda en büyük etmendir.Kurtuluş savaşında cinsiyet gözetmeksizin topyekün savaşan bir ulus artık toplumsal, ekonomik ve nihayetinde siyasi kuruluş için de birlikte mücadele verecekti. Mustafa Kemal'in 1934 yılında attığı cesur ve kararlı adımlar sayesinde dünya kadınlarından çok daha önce hakkımız olan siyasal kazanımlarımıza kavuştuğumuzun bilincinde olarak aynı kararlı adımlarla yürümeliyiz.
Kadının siyasal ve yönetsel alanda nitelikli niceliğinin arttığı nice 5 Aralıklar dilerim.” ifadelerini kullandı.
YORUMLAR